İzlandalı bilim insanları yerin 1,60 km altındaki magma odasına delik açarak sonsuz enerji üretmeyi hedefliyor. Peki bu proje nasıl devrim niteliğinde olabilir?
Yeraltı magması Dünya üzerinde en az keşfedilen bölgelerden biridir. İzlandalı bilim insanları bu gizemli bölgeye ulaşarak enerji sınırını aşmak istiyor.
Krafla Magma Testbed (KMT) bu hedefe ulaşmak için dünyanın ilk magma odası araştırma merkezini kurmayı planlıyor.
Aslında her şey kazayla başladı desek yanılmış olmayız.
2009 yılında, İzlanda’nın kuzeyindeki Krafla yakınlarında yerin 4,02 km altında potansiyel bir magma odası keşfedildi.
Bilim insanları bölgede sondaj çalışmalarına başladı. Ancak bir mil kadar aşağıya inerken sondaj ekipmanı sıkıştı ve geri döndüğünde volkanik cam parçaları taşıdı. İşte o zaman bir magma odasına rastladıklarını fark ettiler.
Birkaç ölçümden sonra delik çok ısındı ve operasyonların durdurulması gerekti. Kuyuyu soğutmak için soğuk su döküldü ancak siyah duman yükselerek ekipmana zarar verdi.
15 yıl sonra KMT bu odaya yeniden girmeyi planlıyor ancak geçen sefere göre daha hazırlıklı.
Krafla, bu tür deney için mükemmel yer.
Magmanın yaşlı ve yoğun olması nedeniyle patlama veya kuyudan dışarı akma riski çok düşüktür. Ancak standart sondaj ekipmanı bu koşullara dayanamaz.
Çözüm oldukça basit: magmayı sertleştirmek. Ekip, matkap ucunun önünde magmayı dondurarak cam kaya oluşturmayı planlıyor. Böylece cihaz içeri girdiğinde çökecek ve magma odasının içindeki sıcaklığı ilk kez ölçebilecekler.
Başarılı olursa KMT, volkanik faaliyetler hakkında yeni bilgiler sunabilir.
Volkanlar hakkında bildiklerimizin çoğu yüzey gözlemlerine dayanmaktadır. Ancak magma lava dönüştüğünde yüzeye yükselirken gazının çoğunu kaybeder. Bu nedenle patlamadan önceki magmanın bileşimi hakkında çok az şey biliyoruz. Doğrudan magma örneklemesi, magmanın bileşimi hakkında önemli bilgiler sağlayabilir ve yeraltındaki yolunu izlememize yardımcı olabilir. Donmuş magmatik cam aynı zamanda değerli magmatik gaz kabarcıkları da içerebilir.
KMT, magmaya sondaj yaparak jeotermal enerjiyi daha verimli hâle getirmeyi umuyor.
Magma, çevredeki kayaların bileşimini değiştirerek enerji çıkarma sürecini daha verimli hale getirebilir. Proje, volkanik aktiviteyi ve enerji üretimini anlamada ileriye doğru büyük bir adım olabilir.
KMT’nin hedefi, magma odasına ilk sondajı 2026 yılına kadar gerçekleştirmek. Ancak bu büyük hedef için yaklaşık 100 milyon dolar gerekiyor.
